Algemeen
Wat wilden we bereiken?
Intensivering wijkvernieuwing
Met de wijkvernieuwing wilden we de vitaliteit en de draagkracht van de wijken verbeteren en de wendbaarheid en weerbaarheid van bewoners stimuleren. Daarbij hebben we een gezamenlijke opgave om te verduurzamen, de armoede-problematiek te verlichten en het wonen aantrekkelijker te maken voor kansrijke groepen. Dankzij de Regio Deal voor de noordelijke wijken en het Nationaal Programma voor het gebied Ten Boer en de wijken Beijum en Lewenborg zijn we bezig geweest met een hernieuwde Groninger wijkenaanpak en kunnen we een plus zetten op de versterkingsoperatie door wijk- en dorpsvernieuwing.
De Gemeente Groningen heeft in juli 2020 een Regio Deal gesloten met het Rijk over een hernieuwde Groninger wijkenaanpak voor 15 miljoen euro. Deze Regio Deal Groningen Noord geeft een impuls aan een samenhangend programma voor langjarige ontwikkeling van de noordelijke stadswijken. Een Groninger aanpak waarin we samen met bewoners en onze maatschappelijke partners werken aan het verkleinen van de sociaaleconomische achterstand van deze wijken. De noordelijke stadswijken waarvoor deze extra impuls beschikbaar is zijn Vinkhuizen, Paddepoel, Selwerd, Tuinwijk, Indische Buurt, De Hoogte, Professorenbuurt en de Oosterparkwijk. Om te voorkomen dat deze wijken, mede door de coronacrisis, (verder) wegzakken is een integrale aanpak hard nodig. We verbreden, intensiveren en versnellen de lopende wijkenaanpak en brengen meer samenhang aan tussen beleidssectoren, visie en projecten op straat-, buurt-, wijk- en stadsniveau. Hiermee kunnen we ook de huidige wijkvernieuwingsaanpak in de Hoogte en Indische Buurt en Selwerd naar een hoger plan tillen. Zie ook Gebiedsprogramma Oude Wijken en Gebiedsprogramma West.
Mede door het lokaal programmaplan van Nationaal Programma Groningen (NPG) konden we extra prioriteit geven aan het realiseren van een plus op de versterkingsoperatie door wijk- en dorpsvernieuwing. Dit betreft het gebied Ten Boer en de wijken Beijum en Lewenborg. Het NPG biedt de kans om de Groningse aanpak van wijk- en dorpsvernieuwing - in Beijum en Ten Boer reeds gestart - naar een hoger plan te tillen, te versnellen en meer te verbinden. We wilden dat gebiedsgericht aanpakken, waarbij verduurzaming en investeren in leefbaarheid essentieel zijn. Bewoners, de gemeente, de woningcorporaties, WIJ-teams, scholen, politie, ondernemers en andere partijen werken in de wijken en dorpen langdurig en innovatief samen. Aan een structurele en samenhangende aanpak van armoede, groen en buiten zijn, een veilige buurt, positief opgroeien en goed, duurzaam en gezond wonen voor iedereen. Fysieke ingrepen dragen bij aan het verstevigen van de sociale basis. Zodat iedereen tot zijn recht komt en op een gelijkwaardige manier kan deelnemen aan de samenleving.
De ontwikkeling van deze gebieden baart grote zorgen. In juni 2020 hebben we richting het kabinet, samen met veertien andere grote steden, gepleit voor een ‘sociaal offensief’ en daarmee voor een versnelling en intensivering van de aanpak in deze gebieden. Doel is een langdurige investering in een integrale aanpak van de veelheid aan problemen die samenkomen in deze wijken en de betreffende huishoudens. Deelname van het rijk kan bijdragen aan onze inzet op onder andere meer kansengelijkheid, verbetering van persoonlijke leefsituatie, evenwichtige wijken en beheersing van de overlast.
Doorontwikkeling Basismonitor en Wijkkompassen
Met onze wijkkompassen kunnen we inzoomen op de wijken en dorpen en brengen we verschillen duidelijk in beeld. Het wijkkompas is sterk uitgebreid tot meer dan 250 indicatoren. De laatste wijkenquête uit 2020 leverde een respons op van ruim 23.000 bewoners. Deze gegevens zijn verwerkt in de wijkkompassen en zijn in 2021 gepubliceerd. De nieuwe wijkkompassen worden ontsloten via de basismonitor.
StadDoetMee: democratisering en participatie
We wilden intensief samenwerken met bewoners aan de wijk- en dorpsagenda’s, zo willen we investeren in een beter en democratischer proces waarin we de verschillende belangen vroegtijdig op tafel krijgen en een plek geven. Met StadDoetMee bieden we een fundament voor nieuwe vormen van samenwerking met én tussen bewoners om de (wijk- en dorps)democratie te versterken. We wilden daarbij investeren in innovatieve vormen van participatie en experimenteren met nieuwe methoden van lokale (directe) democratie. Dit doen we op het niveau van de buurt, wijk of dorp, maar ook op stedelijke schaal. Zo zijn al een kinderburgemeester en raad van kinderen aangesteld. We beogen zo meer betrokkenheid van bewoners bij elkaar en de buurt/het dorp te creëren. Ook beogen we dat er meer en andere bewoners actief worden en dat bewoners en gemeente samen gedragen beslissingen nemen over de woon- en leefomgeving. We verleggen onze focus van inspraak naar samenspraak. We wilden ook inzetten op de democratische kwaliteit van de processen die we als gemeente zelf organiseren: met aandacht voor inclusie, transparantie, zeggenschap, democratische vaardigheden, deliberatie en checks and balances. We wilden meer en andere mensen op een betere manier betrekken, zoals met online participatie. We werken daarom aan de democratische en samenwerkingsvaardigheden van ambtenaren, met de Factor C (communicatie) en Factor P (participatie). Het Groningse Participatie-werkboek is de leidraad voor initiatiefnemers, ontwikkelaars en gemeente. Daarmee komen we ook tegemoet aan de nieuwe eisen die de Omgevingswet aan ons stelt.
Wat hebben we hiervoor gedaan?
Intensivering wijkvernieuwing
- In 2021 hebben we de uitvoeringsprogramma’s voor de wijkvernieuwing geactualiseerd en hebben we daaraan gekoppeld het uitvoeringsprogramma voor de Regiodeal aan de gemeenteraad aangeboden. In Lewenborg zijn we gestart om samen met de bewoners en andere belanghebbenden ook een wijkvernieuwingsplan te maken. In de wijkvernieuwingswijken zijn we doorgegaan met het realiseren van de projecten, ook al heeft corona her en der voor vertraging gezorgd. Enkele voorbeelden: in Selwerd wordt nu volop gewerkt aan de openbare ruimte en de sloop en nieuwbouw van honderden woningen en in de Wijert is de planvorming voor sloop/nieuwbouw van woningen van de Huismeesters verder uitgewerkt. In Beijum is de omgevingsvergunning voor de nieuwbouw van de woningen door Patrimonium op de voormalige Doefmatlocatie in voorbereiding. Samen met de woningcorporaties en WIJ wordt gewerkt aan een gezamenlijke ambitie en langetermijnvisie voor plein Oost. In de Indische Buurt / De Hoogte hebben we onderzocht hoe de wijk kan worden vergroend en zijn onder de vlag van Mooie Wijken veel projecten gericht op kinderen en leefbaarheid geïnitieerd;
- Met de Regiodeal-middelen hebben we, mede op initiatief van de bewoners, de openbare ruimte rondom de Caspomor flats aangepakt, is gestart met de realisatie van de Michi-noeki in de Oosterparkwijk en hebben we onze inzet in het kader van de veiligheidsaanpak geïntensiveerd. Tot slot is Wijkmakers succesvol uit de startblokken gekomen: een plek waar leren en ontmoeten centraal staat.
StadDoetMee: democratisering en participatie
- Het afgelopen jaar hebben we de methode Factor P, participatie, verder uitgewerkt en beproeft in de praktijk bij een aantal op te starten projecten;
- We hebben verdere invulling aan online democratisering via De Stem van Groningen gegeven. In coronatijd bleek dit een goed alternatief voor fysieke bijeenkomsten. Het is onder andere ingezet in Ten Boer en Haren;
- Met de uitvoering van het Gronings Model voor wijk- en dorpsdemocratie sluiten we aan bij bestaande gesprekken over de invloed van inwoners op hun directe leefomgeving. We zijn de verkenning gestart in de Rivierenbuurt, Harense dorpen en Hoogkerk. Hierbij wordt ook de herijking van het convenant met de bewonersorganisaties besproken.
- We hebben de Raad van Kinderen geëvalueerd waarbij gekeken wordt naar de toekomst van Jongerenparticipatie in de gemeente Groningen. Dit hebben we ingebracht in de pilot ‘Democratie en Jongeren’ van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).
- We hebben de mogelijkheid onderzocht voor het oprichten van een Steunpunt Wooncoöperaties (motie Wooncoöperaties).;
- We hebben samen met bewonerscoöperatie GoeieBuurt uit de Korrewegwijk-De Hoogte de omgekeerde Right to Challenge (R2C) verkend.
Conclusie
Zie voor de financiële toelichting van dit onderdeel deelprogramma 12.2 Gebieds gericht werken .