De Wet passend onderwijs en de Jeugdwet zijn opgesteld als spiegelwetten: beide wetten verplichten afstemming tussen de samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs en gemeenten, over het onderwijs-ondersteuningsplan en het gemeentelijk jeugdplan.
De verantwoordelijkheid voor Passend onderwijs ligt op basis van de gelijknamige wet Passend onderwijs bij het onderwijs. Dit betekent dat het onderwijs niet alleen verantwoordelijk is voor het bieden van een passende onderwijsplek, maar ook voor extra - didactische en pedagogische - ondersteuning van leerlingen primair gericht op het leerproces, de onderwijsontwikkeling en/of het behalen van onderwijsdoelen. De verantwoordelijkheid voor het bieden van Jeugdhulp, ook in het onderwijs, ligt op basis van de Jeugdwet bij de gemeente. Dit betreft jeugdhulp in het kader van opgroei- en opvoedproblemen, psychische problemen en stoornissen en/of gedragsproblemen die het volgen van (passend)onderwijs belemmeren en/of risico's op thuiszitten veroorzaken.
De grens tussen (passend) onderwijs en jeugdhulp is niet altijd even duidelijk. Dat maakt intensieve samenwerking in het kader van aansluiting jeugdhulp en onderwijs noodzakelijk. Het afgelopen jaar hebben we net als in 2020 ingezet om de integrale aanpak van de aansluiting jeugdhulp en onderwijs steeds verder uit te breiden naar de scholen waar deze aanpak echt nodig is. Deze inzet zal naar onze verwachting op termijn leiden tot een afname van de vraag naar (intensieve) jeugdhulp en naar een afname van (risico’s op) schoolverzuim en vroegtijdig schoolverlaten (zonder startkwalificatie). De ontwikkelingen in het kader van aansluiting jeugdhulp onderwijs zijn ook van belang voor de transformatie van de jeugdhulp.
Het bieden van (preventieve) ondersteuning en jeugdhulp in en aansluitend op (passend) onderwijs vormt een onderdeel van Positief Opgroeien. Zie ook beleidsveld 4.1.3 Positief opgroeien.
Wat wilden we bereiken in 2021?
- We wilden zoveel mogelijk (preventieve) collectieve ondersteuning bieden in de directe leefomgeving, waaronder het onderwijs en de voorschoolse voorzieningen;
- We wilden efficiëntere inzet van ondersteuning en jeugdhulp in het onderwijs realiseren en we wilden individuele ondersteuning en jeugdhulp in school vervangen door inzet van (preventie) collectieve onderwijs-zorg-arrangementen;
- We wilden een provinciale financieringssystematiek voor collectieve ondersteuning in het onderwijs ontwikkelen, daar waar het leerlingen uit de hele provincie betreft (zoals het speciaal onderwijs, het voortgezet onderwijs en het mbo).
Wat hebben we hier voor gedaan?
- We hebben de beschikking gekregen over en een analyse gemaakt van jeugdhulpgegevens op schoolniveau;
- We hebben analyses uitgevoerd op de ondersteuningsvraag in het Speciaal Onderwijs;
- We zijn gestart met implementatie van het nieuwe Thuiszitterspact 2.0 Groningen 2021-2024, waarbij ook de koppeling jeugdhulp/onderwijs is belegd;
- We zijn gestart met de uitwerking van een provinciale financieringssystematiek voor collectieve ondersteuning in het speciaal onderwijs; de uitwerking is nog niet afgerond. Om tot langjarige afspraken hierover te komen met alle gemeenten in de jeugdhulpregio Groningen en alle samenwerkingsverbanden passend onderwijs die actief zijn in onze regio, is meer analyse en inzicht nodig over de behoefte per school. In 2021 zijn hierin veel stappen gezet, maar nog niet voldoende om hieruit een financieringssystematiek te distilleren;
- Door corona is er op scholen noodgedwongen heel veel aandacht gegaan naar het uitvoeren van bijbehorende maatregelen om zo de scholen draaiende te houden. Er is minder ruimte voor ontwikkeling geweest. Dit is een reden waarom de voortgang op dit onderdeel minder snel gaat dan vooraf verwacht;
- We hebben ingezet op voortzetting én uitbreiding van pilots in het Speciaal Onderwijs met betrekking tot de inzet van collectieve ondersteuning;
- We hebben ingezet op de voortzetting van de reeds bestaande inzet zoals School als Wijk en de VO WIJ-teams.
Conclusie
De samenwerking met het onderwijs op het gebied van aansluiting jeugdhulp en onderwijs is in 2021 verder versterkt. Naast voortzetting van succesvolle aanpakken, zoals School als Wijk en de VO WIJ-teams, heeft het ook geresulteerd in het collectief aanbieden van jeugdhulp op een aantal scholen (in plaats van individuele indicaties). Er is tevens extra inzet gepleegd op het goed analyseren van de ervaren problematiek en het daadwerkelijk op een andere manier inzetten van jeugdhulp in het onderwijs. Hiermee komen steeds stappen verder, wat leidt tot collectieve zorgarrangementen op scholen en een financieringssystematiek waarbij alle gemeenten in onze jeugdhulpregio bijdragen aan de kosten van jeugdhulp die op scholen aangeboden wordt.